IN - NOWE KLAUZULE TAJNOŚCI

NOWE KLAUZULE TAJNOŚCI

Ustawą z dnia 5 sierpnia 2010 roku wyeliminowano pojęcia tajemnicy służbowej i państwowej. Należy w tym miejscu zaznaczyć, iż dotychczasowy podział na takie tajemnice nie był stosowany w żadnym państwie członkowskim NATO i Unii Europejskiej.
Nowe definicje klauzul tajności zostały określone w art. 5 ustawy z dnia 5 sierpnia 2010 roku.
Zgodnie z ww. artykułem poszczególne klauzule przyznaje się w następujących przypadkach:

1. „ściśle tajne”, jeżeli nieuprawnione ujawnienie informacji spowoduje wyjątkowo poważną szkodę dla Rzeczypospolitej Polskiej, a które dotyczą polityki międzynarodowej, obronności państwa, czynności operacyjno-rozpoznawczych służb wywiadu i kontrwywiadu, bądź też mają bezpośrednie znaczenie dla niepodległości i porządku konstytucyjnego RP. Ujawnienie takie:

	zagrozi niepodległości, suwerenności lub integralności terytorialnej Rzeczypospolitej Polskiej;
	zagrozi bezpieczeństwu wewnętrznemu lub porządkowi konstytucyjnemu Rzeczypospolitej Polskiej;
	zagrozi sojuszom lub pozycji międzynarodowej Rzeczypospolitej Polskiej;
	osłabi gotowość obronną Rzeczypospolitej Polskiej;
	doprowadzi lub może doprowadzić do identyfikacji funkcjonariuszy, żołnierzy lub pracowników służb odpowiedzialnych za realizację zadań wywiadu lub kontrwywiadu, którzy wykonują czynności operacyjno-rozpoznawcze, jeżeli zagrozi to bezpieczeństwu wykonywanych czynności lub może doprowadzić do identyfikacji osób udzielających im pomocy w tym zakresie;
	zagrozi lub może zagrozić życiu lub zdrowiu funkcjonariuszy, żołnierzy lub pracowników, którzy wykonują czynności operacyjno-rozpoznawcze, lub osób udzielających im pomocy w tym zakresie;
	zagrozi lub może zagrozić życiu lub zdrowiu świadków koronnych lub osób dla nich najbliższych albo świadków, o których mowa w art. 184 ustawy z dnia 6 czerwca 1997 r. – Kodeks postępowania karnego (Dz. U. Nr 89, poz. 555, z późn. zm.), lub osób dla nich najbliższych.

2. „tajne”, jeżeli nieuprawnione ujawnienie informacji spowoduje poważne szkody dla Polski w obszarze polityki międzynarodowej, obronności, ochrony suwerenności i porządku konstytucyjnego, interesów gospodarczych państwa, a także działań operacyjno-rozpoznawczych służb do tego uprawnionych. Ujawnienie takie:

	uniemożliwi realizację zadań związanych z ochroną suwerenności lub porządku konstytucyjnego Rzeczypospolitej Polskiej;
	pogorszy stosunki Rzeczypospolitej Polskiej z innymi państwami lub organizacjami międzynarodowymi;
	zakłóci przygotowania obronne państwa lub funkcjonowanie Sił Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej;
	utrudni wykonywanie czynności operacyjno-rozpoznawczych prowadzonych w celu zapewnienia bezpieczeństwa państwa lub ścigania sprawców zbrodni przez służby lub instytucje do tego uprawnione;
	w istotny sposób zakłóci funkcjonowanie organów ścigania i wymiaru sprawiedliwości;
	przyniesie stratę znacznych rozmiarów w interesach ekonomicznych Rzeczypospolitej Polskiej.

3. „poufne”, jeżeli nieuprawnione ujawnienie informacji spowoduje szkodę Rzeczypospolitej Polskiej w obszarze polityki międzynarodowej, obronności, porządku publicznego lub bezpieczeństwa obywateli, utrudniłoby wykonywanie ustawowych zadań przez organy, służby lub instytucje odpowiedzialne za ochronę bezpieczeństwa, osłabiłoby system finansowy Polski lub naraziłoby na szkodę interesy ekonomiczne lub funkcjonowanie gospodarki narodowej. Ujawnienie takie:

	utrudni prowadzenie bieżącej polityki zagranicznej Rzeczypospolitej Polskiej;
	utrudni realizację przedsięwzięć obronnych lub negatywnie wpłynie na zdolność bojową Sił Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej;
	zakłóci porządek publiczny lub zagrozi bezpieczeństwu obywateli;
	utrudni wykonywanie zadań służbom lub instytucjom odpowiedzialnym za ochronę bezpieczeństwa lub podstawowych interesów Rzeczypospolitej Polskiej;
	utrudni wykonywanie zadań służbom lub instytucjom odpowiedzialnym za ochronę porządku publicznego, bezpieczeństwa obywateli lub ściganie sprawców przestępstw i przestępstw skarbowych oraz organom wymiaru sprawiedliwości;
	zagrozi stabilności systemu finansowego Rzeczypospolitej Polskiej;
	wpłynie niekorzystnie na funkcjonowanie gospodarki narodowej.

4. „zastrzeżone”, jeżeli nie nadano informacjom wyższej klauzuli tajności, a ich nieuprawnione ujawnienie może mieć szkodliwy wpływ na wykonywanie przez organy władzy publicznej lub inne jednostki organizacyjne zadań w zakresie obrony narodowej, polityki zagranicznej, bezpieczeństwa publicznego, przestrzegania praw i wolności obywateli, wymiaru sprawiedliwości albo interesów ekonomicznych Rzeczypospolitej Polskiej.

Na podkreślenie zasługuje fakt, iż w nowej ustawie zrezygnowano z „Wykazu informacji niejawnych, które mogą stanowić tajemnicę państwową”.
Z powyższego jasno wynika, iż przy przyznawaniu danej klauzuli musimy kierować się wyłącznie nowymi definicjami klauzul oraz przede wszystkim świadomością nieuprawnionego ujawnienia danej informacji oraz jego ewentualnymi jego skutkami.

Uważam, iż w celu ułatwienia osobom uprawnionym dokonywania właściwej klasyfikacji informacji, w każdej jednostce organizacyjnej wskazane byłoby opracowanie, w porozumieniu z szefami komórek organizacyjnych, "Wykazu podstawowych rodzajów dokumentów niejawnych wytwarzanych w jednostce organizacyjnej, zawierających informacje niejawne". Takie rozwiązanie pozwoli na uniknięcie naruszeń w zakresie zawyżania lub zaniżania klauzul.

Warto zauważyć, iż zgodnie z postanowieniami zawartymi w art. 9 przewidziano nowy tryb postępowania w przypadku stwierdzenia zawyżenia lub zaniżenia klauzuli tajności. Zgodnie z przedmiotowymi zapisami:

	odbiorca materiału, w przypadku stwierdzenia zawyżenia lub zaniżenia klauzuli tajności, może zwrócić się do osoby, która ją nadała, albo przełożonego tej osoby z wnioskiem o dokonanie stosownej zmiany;
	w przypadku odmowy dokonania zmiany lub nieudzielenia odpowiedzi w ciągu 30 dni od daty złożenia wniosku, odbiorca materiału może zwrócić się odpowiednio do ABW lub SKW o rozstrzygnięcie sporu;
	spór, o którym mowa powyżej, ABW lub SKW rozstrzyga w terminie 30 dni od daty złożenia wniosku o rozstrzygnięcie sporu.

Czy wikłanie w spory ABW lub SKW jest nam potrzebne?! Moim zdaniem Wykaz …, o którym wspomniałem powyżej pozwoli nam na uniknięcie takich wątpliwych przyjemności.

W ustawie zrezygnowano również z narzuconych odgórnie czasów ochrony dla informacji niejawnych. Obecny stan prawny zezwala na ochronę informacji tak długo, jak jest to niezbędne. Zgodnie z postanowieniami zawartymi w art. 6 ust. 2 „Informacje niejawne podlegają ochronie w sposób określony w ustawie do czasu zniesienia lub zmiany klauzuli tajności. Osoba uprawniona do podpisania dokumentu lub oznaczenia innego niż dokument materiału, może określić datę lub wydarzenie, po których nastąpi zniesienie lub zmiana klauzuli tajności”.

Myślę, że ta zmiana niezmiernie ucieszy personel kancelarii tajnych, który bardzo często „uwikłany” był w niekończący się proces przeglądów materiałów, którym kończył się ustawowy czas ochrony. Obecnie ustawa narzuca na kierowników jednostek organizacyjnych obowiązek „przeprowadzania nie rzadziej niż raz na 5 lat przeglądu materiałów w celu ustalenia, czy spełniają ustawowe przesłanki ochrony”. Czyż takie rozwiązanie nie jest lepsze?

Reasumując, uważam że rozwiązania w zakresie klasyfikowania informacji, przyjęte w nowej ustawie, są bardziej czytelne. Dostosowanie „naszego” systemu do przepisów prawnych obowiązujących w NATO i Unii Europejskiej jest jak najbardziej zasadne. Myślę, że z nowych regulacji najbardziej zadowoleni będą pracownicy pionów ochrony, którzy niejednokrotnie poświęcali większość swojego bezcennego czasu na proces weryfikacji, znoszenie i zmiany klauzul tajności, kreślenie, nanoszenie zmian itd. Nie wspomnę już o problemach związanych z potrzebą utrzymania klauzuli tajności informacjom, którym mijał ustawowy czas ochrony.