|
Chęć zdobycia przez inne podmioty informacji o zastosowaniu
przez dane przedsiębiorstwo nowych technologii produkcji
powoduje, iż nie przebierają one w środkach, aby wejść w ich
posiadanie, jak również nie oszczędzają środków finansowych
na tego typu działania.
W świetle powyższego, waga problemu związanego z
wytwarzaniem, przechowywaniem, przetwarzaniem (w tym przede
wszystkim w systemach i sieciach teleinformatycznych) oraz
przekazywaniem dokumentów zawierających informacje niejawne,
upoważnia mnie do zwrócenia szczególnej uwagi na
odpowiedzialność karną i dyscyplinarną, jaka spoczywa na
osobach, które z racji zajmowanego stanowiska służbowego lub
wykonywania prac zleconych, będą bezpośrednio lub pośrednio
uczestniczyć w tych procesach.
Za ochronę, a w szczególności za zorganizowanie i
zapewnienie funkcjonowania tej ochrony w świetle ustawy,
odpowiedzialny jest kierownik danej jednostki
organizacyjnej. Wspomagany jest on w tym zakresie przez
pełnomocnika ochrony (art. 14 ust. 1 i 2). Nie znaczy to
jednak, że kierownik i jego pełnomocnik ponoszą bezpośrednią
odpowiedzialność za świadome naruszenie przepisów przez
pracowników danego przedsiębiorstwa. Co prawda te osoby
ustawowo odpowiadają za cały system ochrony informacji
niejawnych w firmie, lecz nie ponoszą bezpośredniej
odpowiedzialności za świadome lub nieświadome naruszenia
przepisów przez poszczególnych pracowników.
Zatem obowiązek ochrony informacji niejawnych spoczywa na
każdym, kto w posiadanie takich informacji wszedł,
niezależnie czy nastąpiło to w sposób uprawniony czy też
przypadkowy.
Ochrona informacji niejawnych w Rzeczypospolitej Polskiej
unormowana jest ustawą z 5 sierpnia 2010 r., oraz aktami
wykonawczymi wydanymi na podstawie tego aktu prawnego.
W przypadku jego naruszenia, w zakresie objętym przepisami
kodeksu karnego, wchodzi w grę popełnienie określonych
przestępstw, przewidzianych w art. art. 265 do 269.
Z punktu widzenia ochrony informacji niejawnych
najistotniejszymi wydają się być przestępstwa przewidziane w
art. 265 i 266.
W art. 265 § 1 przewidziany jest podstawowy typ przestępstwa
ujawnienia informacji niejawnych o klauzuli „tajne” lub
„ściśle tajne”, a ten kto je ujawnia lub wbrew przepisom
ustawy je wykorzystuje podlega karze pozbawienia wolności od
3 miesięcy do 5 lat. Z zagrożenia wynika więc fakt, iż
ujawnienie tych wiadomości pociąga za sobą odpowiedzialność
karną.
Nie bez znaczenia jest również sposób wejścia w posiadanie
informacji niejawnych o klauzuli „tajne” lub „ściśle tajne”,
(o czym była mowa wyżej). Osoba taka może więc zetknąć się z
tą informacją zarówno z racji wykonywanych obowiązków, jak i
przypadkowo. Nie ma przy tym znaczenia sposób lub forma
ujawnienia (przekaz ustny, zapisek, notatka, wypowiedź
utrwalona na dowolnym nośniku informacji). Istotnym jest
przy tym to, że fakt powzięcia informacji niejawnych o
klauzuli „tajne” lub „ściśle tajne” powoduje obowiązek jej
zachowania.
W zależności od tego, jakiego rodzaju jest to wiadomość i
kto jest jej odbiorcą, ujawniający ponosi odpowiedzialność z
art. 265 § 2 kk. Musi być tu spełniony warunek ujawnienia
informacji niejawnych o klauzuli „tajne” lub „ściśle tajne”
osobie działającej w imieniu lub na rzecz podmiotu
zagranicznego.
Przestępstwo ujawnienia tych wiadomości przewidziane w tym
przepisie jest zagrożone karą pozbawienia wolności od 6
miesięcy do 8 lat. Jest to więc typ przestępstwa
kwalifikowanego ze względu na osobę , wobec której ujawniono
informacje niejawne o klauzuli „tajne” lub „ściśle tajne”.
Należy w tym miejscu wspomnieć również o postanowieniach
zawartych w art. 266 § 2 „Funkcjonariusz publiczny, który
ujawnia osobie nieuprawnionej informację niejawną o klauzuli
„zastrzeżone” lub „poufne” lub informację, którą uzyskał w
związku z wykonywaniem czynności służbowych, a której
ujawnienie może narazić na szkodę prawnie chroniony interes,
podlega karze pozbawienia wolności do lat 3”.
Przestępstwa przewidziane w art. 265 § 1 i 2 oraz art. 266 §
1 i 2 mogą być popełnione z winy umyślnej, w zamiarze
bezpośrednim bądź ewentualnym. Natomiast zapis § 3 art. 265
kk określa, że informacje niejawne o klauzuli „tajne” lub
„ściśle tajne” można ujawnić również nieumyślnie
(lekkomyślność, niedbalstwo), jeśli sprawca zapoznał się z
tą informacją w związku z pełnieniem funkcji publicznej lub
otrzymanym upoważnieniem.
Reasumując, stwierdzić należy że osoby funkcyjne,
bezpośrednio odpowiedzialne za funkcjonowanie systemu
ochrony informacji niejawnych w jednostce organizacyjnej, w
przypadku stwierdzenia naruszeń, mogą wykorzystywać
różnorodne środki dyscyplinarne lub odwoływać się do innych
instrumentów prawnych, przewidzianych w kodeksie karnym i
innych aktach prawnych.
©
Opracował:
mgr inż. Marek
ANZEL
|
